Page 26 - ΜΕΛΕΤΗ ΤΕΛΙΚΟ SOS

των δοµών συλλογικής διαπραγµάτευσης µε το κριτήριο της «συγκέντρωσης» ή «αποκέντρωσης», και η αντίστοιχη τιµή της ποιοτικής µεταβλητής που λαµβάνουν, είναι: 1 = Όταν το επιχειρησιακό επίπεδο ή το επίπεδο της εγκατάστασης είναι κυρίαρχο. 2 = Όταν συνδυάζεται το κλαδικό µε το επιχειρησιακό επίπεδο, µε ένα σηµαντικό ποσοστό των εργαζοµένων να καλύπτεται από διαπραγµατεύσεις σε επιχειρησιακό επίπεδο. 3 = Όταν το κλαδικό επίπεδο είναι κυρίαρχο. 4 = Όταν το κλαδικό επίπεδο είναι κυρίαρχο, αλλά συνδυάζεται µε αλλεπάλληλες διαπραγµατεύσεις και συµβάσεις σε εθνικό επίπεδο. 5 = Όταν την πρωταρχική σηµασία έχουν συλλογικές συµβάσεις σε εθνικό- κεντρικό επίπεδο. Η πλέον πρόσφατη συγκριτική επισκόπηση των δοµών συλλογικής διαπραγµάτευσης στα κράτη-µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης περιλαµβάνεται σε ανάλυση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (European Commission, 2004, Chapter 1), όπου γίνονται και σχόλια για την Ελλάδα. Στην εν λόγω προσέγγιση περιλαµβάνονται, µεταξύ άλλων, τα θέµατα των επιπέδων διαπραγµάτευσης (bargaining levels) και της «συγκέντρωσης» ή «αποκέντρωσης» της δοµής των συλλογικών διαπραγµατεύσεων (European Commission, 2004:38-43). Εκεί διαπιστώνεται ότι οι διεπιχειρησιακές συλλογικές διαπραγµατεύσεις, σε επίπεδο κλάδων, έχουν τον κυρίαρχο ρόλο στην Ένωση των 15 «παλαιών» κρατών-µελών, ενώ τα περισσότερα «εθνικά» συστήµατα συλλογικών διαπραγµατεύσεων χαρακτηρίζονται από πολυεπίπεδες συλλογικές διαπραγµατεύσεις, µε εθνικές διαφοροποιήσεις της βαρύτητας των διαφόρων επιπέδων συλλογικής διαπραγµάτευσης στις «εθνικές συνθέσεις» των συστηµάτων συλλογικής διαπραγµάτευσης. Τόσο στην πρώτη όσο και στην δεύτερη διεθνή επισκόπηση από τις ανωτέρω, η ανάλυση των δοµών συλλογικής διαπραγµάτευσης έχει σηµασία ως προς τη λειτουργία τους, ως µηχανισµοί διαµόρφωσης της αµοιβής της εργασίας και ως προς την αποτελεσµατική λειτουργία των αγορών εργασίας, µε κριτήρια αποτελεσµατικότητας : την (αν)ισότητα στη διανοµή του εισοδήµατος, την υψηλή ή χαµηλή απασχόληση και ανεργία, το συγκρουσιακό ή συναινετικό κλίµα στις εργασιακές σχέσεις, κ.ο.κ. (για µία σύνοψη της επιρροής των «συγκεντρωτικών» και των «αποκεντρωµένων» συλλογικών διαπραγµατεύσεων, βλ. Aidt and Tzannatos, 2002). Η δοµή των συλλογικών διαπραγµατεύσεων είναι µία βασική παράµετρος της οικονοµικής / κοινωνικής αποτελεσµατικότητάς τους, αλλά δεν είναι η µοναδική. Οι διαδικασίες των συλλογικών διαπραγµατεύσεων, και κυρίως ο συντονισµός τους, δηλαδή ο τρόπος που λειτουργούν και αλληλεπιδρούν τα επιµέρους επίπεδα συλλογικών διαπραγµατεύσεων, καθώς και το περιεχόµενο του τυχόν συντονισµού τους, είναι επίσης κρίσιµη παράµετρος στη λειτουργία των συλλογικών εργασιακών σχέσεων και των συστηµάτων συλλογικής διαπραγµάτευσης. Στο παρόν κεφάλαιο αναλύεται η δοµή των συλλογικών διαπραγµατεύσεων και η εξέλιξή της µετά την εφαρµογή του Ν. 1876/90, ενώ σε επόµενα κεφάλαια συζητούνται πλευρές των διαδικασιών συλλογικής διαπραγµάτευσης όπως η «επιρροή» των υπηρεσιών Μεσολάβησης-∆ιαιτησίας του Ο.ΜΕ.∆. σε αυτές. 26